Afta (inaczej owrzodzenie aftowe lub aftozy) jest to bolesne, płytkie owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej lub gardła. Afty są małymi, okrągłymi lub owalnymi owrzodzeniami o czerwonym lub białawym obrzeżu i białym środku, które zazwyczaj pojawiają się pojedynczo lub w grupach. Najczęściej występują na języku, podniebieniu, wewnętrznej stronie policzków, wargach lub gardle.
Afty są najczęściej wynikiem stanów zapalnych lub urazów błony śluzowej jamy ustnej lub gardła. Mogą pojawić się także w wyniku chorób autoimmunologicznych, niedoborów witaminowych lub reakcji alergicznych. Objawiają się bólem i dyskomfortem podczas jedzenia, picia lub mówienia.
Afty zazwyczaj goją się same po kilku dniach lub tygodniach, ale w niektórych przypadkach mogą być bardziej uporczywe i wymagają leczenia farmakologicznego.
Afta – przyczyny powstawania
Przyczyny powstawania aft są złożone i mogą wynikać z wielu czynników, w tym:
- Niewielkie urazy jamy ustnej, takie jak ugryzienia, skaleczenia, tarcia, zbyt ostre szczotkowanie zębów. Ponadto używanie protez zębowych, może powodować powstawanie aft.
- Niektóre infekcje wirusowe, takie jak opryszczka jamy ustnej, czy wirusy Coxsackie mogą prowadzić do powstania aft.
- Afta jest częstym objawem chorób autoimmunologicznych, takich jak toczeń rumieniowaty, choroba Behçeta, łuszczyca, reumatoidalne zapalenie stawów.
- Niedobory witamin, takich jak witaminy B12, kwasu foliowego i żelaza, mogą wpływać na zdrowie błony śluzowej jamy ustnej i powodować powstawanie aft.
- Zmiany hormonalne związane z miesiączką lub menopauzą
- Czynniki emocjonalne, takie jak stres i zmęczenie, mogą osłabić układ odpornościowy i zwiększyć ryzyko powstania aft.
- Niektóre leki, takie jak antybiotyki, leki przeciwzapalne, leki przeciwbólowe i leki chemioterapeutyczne, mogą prowadzić do powstawania aft.
Należy jednak pamiętać, że nie zawsze można dokładnie określić przyczynę powstawania aft, ponieważ u każdej osoby mogą one być wywołane przez różne czynniki.
Leczenie
Leczenie afty zależy od przyczyny jej powstania i nasilenia objawów. W większości przypadków afty same ustępują w ciągu 7-14 dni. Jednakże stosowanie leków przeciwbólowych, takich jak paracetamol lub ibuprofen, może pomóc w złagodzeniu bólu. Przydatne mogą okazać się również leki przeciwzapalne, takie jak aspiryna lub ibuprofen. Mogą one pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego i obrzęku.
Jeśli pacjent ma wirusa opryszczki, w przypadku pojawienia się aft, powinien stosować leki przeciwwirusowe, takie jak acyklowir. Ponadto:
- W przypadku aft bakteryjnych można stosować preparaty przeciwbakteryjne, takie jak płyny do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną lub benzokainą, aby zmniejszyć ryzyko infekcji.
- Istnieją preparaty do stosowania miejscowego, takie jak żele lub płyny, które pomagają w łagodzeniu bólu i przyspieszeniu gojenia. Niektóre z nich zawierają substancje przeciwbakteryjne, takie jak chlorheksydyna lub triamcynolon, które zapobiegają infekcjom bakteryjnym.
W przypadku powtarzających się aft lub aft o dużej intensywności objawów, należy skonsultować się ze stomatologiem, który może zalecić dodatkowe badania lub zastosowanie innych metod leczenia.